นี่คือหนึ่งในตำนานแห่งสิ่งเร้นลับในสายหมอกที่อยู่คู่กับผู้คนบนเทือกเขาหิมาลัยและแถบเอเชียกลาง
แม้จะมีข้อมูลทางประวัติศาสตร์เพียงน้อยนิด แต่ต้นกำเนิดของสุนัขพันธุ์ ทิเบตัน มาสติฟฟ์ จะเป็นที่ไหนไปไม่ได้นอกจากทิเบต ต้นตระกูลของพวกมันก็คือสุนัขสายพันธุ์มาสติฟฟ์ ที่มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่าห้าพันปี เชื่อกันว่าสุนัขพันธุ์นี้เป็นหนึ่งในสายพันธุ์สุนัขที่มีอิทธิพลและเก่าแก่ที่สุดตามบันทึกทางโบราณคดี และเมื่อประมาณ 1100 ปีก่อนคริสตกาลในประเทศจีน ก็ได้มีการค้นพบซากศพของสุนัขตัวใหญ่ ซึ่งคาดว่าจะเป็นสุนัขพันธุ์ทิเบตัน มาสติฟฟ์นี้นั่นเอง
แต่ก่อนสุนัขพวกนี้ได้เคยติดตามไปกับเจงกิสข่านและอัตติล่า ผู้นำพวกฮันส์ หรือที่เรียกกันว่าชาวฮั่น แต่หน้าของมันส่วนใหญ่คือมักถูกใช้เป็นสุนัขเฝ้ายามสำหรับวัดวาอารามและหมู่บ้านในท้องถิ่น ตอนกลางคืนสุนัขจะได้รับอนุญาตให้เดินเล่นรอบๆ หมู่บ้านได้ แต่ในตอนกลางวันนั้นจะถูกเก็บไว้ภายในบริเวณบ้านหรือถูกล่ามโซ่เอาไว้
จากที่สุนัขพันธุ์นี้ถูกใช้งานสำหรับคอยปกป้องดูแลหมู่บ้าน ทำให้พวกมันถูกพัฒนาออกมาเป็น 2 แบบ คือ Do-Khyi ซึ่งมักจะอาศัยอยู่ในหมู่บ้านหรือท่องเที่ยวพเนจรไปกับคนเลี้ยงแกะ ทำหน้าที่เป็นผู้ดูแลฝูงแกะ และอีกสายพันธุ์ที่มีขนาดตัวใหญ่กว่านั่นคือ Tsang-Khyi สายพันธุ์นี้ถูกมอบให้แก่วัดของลามะ (พระของศาสนาพุทธที่อาศัยอยู่ในทิเบต) พวกมันทำหน้าที่ดูแลพระและวัด รวมถึงผู้ที่อาศัยอยู่ที่นั่น
แต่ทว่าหลังจากการรุกรานทิเบตของจีนในทศวรรษที่ 1950 ทำให้มีสุนัขที่ยังคงหลงเหลืออยู่เพียงไม่กี่ตัว สุนัขเหล่านี้รอดชีวิตจากการหลบหนีไปยังพื้นที่ใกล้เคียงหรือยังคงอยู่ในบางหมู่บ้านตามภูเขา
จากนั้นในทศวรรษที่ 1970 สายพันธุ์จากอินเดียและเนปาลถูกนำมาพัฒนาผสมพันธุ์กันในอเมริกา เนื่องจากการนำเข้าพันธุกรรมที่แตกต่างกัน จึงทำให้มีสายพันธุ์และขนาดที่ต่างกันในทุกวันนี้ บางตัวทำหน้าที่ปกป้องปศุสัตว์ ในขณะที่ส่วนมากจะเก็บไว้คุ้มครองคนในครอบครัวและเป็นเพื่อนข้างกาย
ทุกวันนี้เป็นเรื่องยากที่จะสามารถพบเห็นทิเบตัน มาสติฟฟ์ พันธุ์แท้ได้ในทิเบต มีเพียงบางโอกาสเท่านั้นที่อาจจะได้เห็นมันเดินทางไปพร้อมกับคาราวานและพ่อค้า หรือทำหน้าที่ปกป้องฝูงปศุสัตว์และครอบครัวชาวทิเบต
ถึงแม้รูปลักษณ์ภายนอกของสุนัขพันธุ์นี้จะมีรูปร่างใหญ่โตและน่าเกรงขามสักเพียงใด แต่จริงๆ แล้วหัวใจของมันก็พร้อมจะปกป้องดูแลนายไม่ห่าง เพราะบางทีสิ่งที่พวกเขาใหญ่โตไม่ได้มีแค่ขนาดตัว
แต่หัวใจก็ยิ่งใหญ่ไม่แพ้กัน
