เรารู้จักแมวไทยดีแค่ไหน
เชื่อว่านี่เป็นคำถามชวนให้เราได้ฉุกคิดขึ้นมา เพราะแม้ว่าเราจะคุ้นเคยกับคำว่าแมวไทยมาตั้งแต่สมัยวัยเรียน แต่เชื่อว่าคงมีน้อยคนเหลือเกินที่ได้พบและสัมผัสตัวจริง ไม่ต้องพูดถึงเรื่องรายละเอียดเชิงลึกของเหล่าแมวไทยที่มีอยู่มากมาย ทั้งๆ ที่แมวไทยนั้นอยู่กับพวกเรามาตั้งแต่สมัยอยุธยาแล้ว แต่ดูเหมือนว่าในปัจจุบันนี้เรายังรู้เรื่องราวเกี่ยวกับพวกเขาไม่มากนัก แต่ที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้น….
แมวไทยหลายสายพันธุ์กำลังจะถูกลืมเลือน
ครั้งนี้เราได้มีโอกาสสัมภาษณ์ คุณมัดหมี่ – มัทนียา ภัทรกมล เจ้าของฟาร์มแมวบ้านไทยวิฬาร์ ผู้หลงใหลในสเน่ห์ของแมวไทยและพยายามที่จะสืบทอดสายเลือดของเหล่าแมวไทยหลากหลายสายพันธุ์นี้ให้ยังคงอยู่กับประเทศไทย
เพื่อไม่ให้แมวไทยมีตัวตนอยู่เพียงแค่ในตำรา
แต่ยังคงเป็นมรดกของชาติที่ยังคงมีชีวิตและลมหายใจ
ความเป็นมาของการเริ่มต้นเลี้ยงแมวไทย
ต้องบอกก่อนว่าจุดเริ่มต้นที่สนใจแมวไทย มาจากเรื่องง่ายๆ เลยคืออยากเลี้ยงแมวสักตัวหนึ่งที่เป็นแมวขนสั้นเพราะดูแลง่าย พอลองหาข้อมูลก็พบว่ามีแมวไทยอยู่สายพันธุ์หนึ่งชื่อว่าแมวโคราช เป็นแมวขนสีเทาที่เราชอบพอดี ก็เลยเริ่มศึกษาแมวโคราช แล้วก็ทราบว่าเป็นแมวหายากและใกล้สูญพันธุ์แล้ว เลยเกิดความคิดว่าทำไมเราซึ่งเป็นคนไทยถึงไม่หันมาเลี้ยงแมวไทยล่ะ ก็เลยตัดสินใจเลี้ยงแมวโคราชเป็นตัวแรก
จากแมวไทยตัวแรกสู่บ้านไทยวิฬาร์ในวันนี้
หลังจากที่เริ่มเลี้ยงแมวโคราชตัวแรกแล้ว เราก็ค่อยๆ ศึกษาเรื่องแมวไทยต่อมาจนได้รู้ว่าแมวไทยจาก 23 สายพันธุ์ที่ถูกบันทึกไว้ในสมุดข่อยโบราณ หลงเหลือในปัจจุบันเพียงแค่ 4 สายพันธุ์ และมีสายพันธุ์ขาวมณีที่ไม่ได้ถูกบันทึกไว้รวม 5 สายพันธุ์เท่านั้นเอง เราก็รู้สึกว่าในฐานะคนไทยคนหนึ่ง เราควรจะมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์แมวไทยด้วย เลยเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ค่อยๆ หาแมวไทยมาเลี้ยงและเพาะพันธุ์เพิ่ม แล้วเราก็ได้คำแนะนำจากครูบาอาจารย์แมวไทยที่เขาเพาะพันธุ์แมวไทยมาก่อน รวมไปถึงรุ่นพี่ที่อยู่ในวงการแมวไทยทำให้เรามีความรู้มากขึ้น
จากนั้นเราก็โชคดีที่ได้รู้จักและได้รับความไว้วางใจจาก “พี่อิส” คุณอิสริย รัตนะวีรวงศ์ แห่งบ้านศรีสวัสดี อดีตผู้เพาะพันธุ์แมวโคราชชั้นแนวหน้าของประเทศไทยที่ได้มอบ “พ่อบุญมาก” ซึ่งเป็นพ่อพันธุ์แมวโคราชที่สวยถูกต้องตามตำราการันตีด้วยถ้วยพระราชทานติดต่อกันหลายปี รวมทั้งแมวโคราชสายเลือดของบ้านศรีสวัสดีจำนวนหนึ่งเพื่อให้บ้านไทยวิฬาร์ของเราได้สืบสานสายเลือดแมวโคราชที่สวยถูกต้องตามมาตรฐานสู่สายตาคนรุ่นหลัง เพื่อไม่ให้แมวโคราชสาบสูญไปตามกาลเวลา ตามปณิธานที่เรามีร่วมกัน
สายพันธุ์แมวไทยที่เลี้ยงอยู่ในตอนนี้
แมวไทยทั้งหมดที่เลี้ยงอยู่ในตอนนี้มีอยู่ 4 สายพันธุ์ คือ แมวโคราช ศุภลักษณ์ ขาวมณี และก็วิเชียรมาศ ยังเหลือแมวสายพันธุ์โกญจา(แมวสีดำปลอด) ที่เรายังคงเสาะแสวงหาตัวที่มีลักษณะถูกต้องตรงตามตำรา100% โดยต้องไม่มีขนขาวแซมที่หูหรือลำตัวแม้แต่น้อย ขนต้องเส้นเล็กละเอียดเรียบตรงเป็นสีดำมันขลับเงางาม สีตาต้องเป็นสีดอกบวบแรกแย้ม(เหลืองอมเขียว)เท่านั้นต้องไม่เหลืองจัดหรือส้มจัด ส่วนหางต้องยาวได้สัดส่วนกับลำตัว ซึ่งเราหวังว่าเราจะได้มีโอกาสพบเจอแมวโกญจาในอุดมคติของเราในไม่ช้านี้
คิดว่าเสน่ห์ของแมวไทยอยู่ตรงไหน
คิดว่าแมวไทยเป็นแมวที่แสนรู้ ฉลาด และก็เป็นแมวที่อารมณ์ดี ค่อนข้างจะเข้ากับคนได้ง่าย และก็ไม่ก้าวร้าว ไม่ดุร้ายด้วย ซึ่งสายพันธุ์แมวไทยที่ชอบที่สุดตอนนี้คงเป็นแมวโคราช ส่วนหนึ่งเพราะแมวโคราชเป็นสายพันธุ์แรกที่เราเริ่มต้นเลี้ยงจึงรู้สึกผูกพันเป็นพิเศษ และนอกนอกจากนั้นแมวโคราชยังเป็นแมวแห่งความรักด้วยรูปหน้าที่เป็นรูปหัวใจ และเป็นแมวแห่งความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากสีของโคนขนแมวโคราชนั้นจะเป็นสีเทาเหมือนเมฆครึ้มก่อนฝนตก และตรงส่วนปลายขนจะเป็นสีเงิน (silver tipped) หรือที่คนไทยเรียกกันว่าสีดอกเลา คนสมัยก่อนจึงเลือกแมวโคราชในการแห่นางแมวเพื่อขอฝนนั่นเอง
อีกทั้งสีตาของเขาจะเปลี่ยนไปตามอายุ จากสีฟ้าตอนเป็นลูกแมวจนกลายเป็นสีเหลืองที่มีขอบเขียวรอบตาดำตอนโต ซึ่งขอบสีเขียวจะค่อยๆ ขยายขึ้นตามอายุ ทำให้เรามีความสุขที่จะได้เห็นพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงของเค้าไปเรื่อยๆ เรียกได้ว่ายิ่งโตยิ่งสวยมองไม่รู้เบื่อ
แต่ถ้าถามว่าแมวสายพันธุ์ไหนที่สร้างชื่อเสียงให้ประเทศไทยมากที่สุดก็คงต้องยกให้แมววิเชียรมาศ เพราะวิเชียรมาศเป็นแมวที่โด่งดังในต่างประเทศมากๆ จนแม้กระทั่งวอลท์ ดิสนีย์ ก็ยังเอาไปทำเป็นตัวละครในการ์ตูนแอนิเมชันเลย (เรื่อง Lady and the Tramp : ทรามวัยกับไอ้ตูบ) อีกอย่างคือวิเชียรมาศก็เป็นแมวที่ในหลวง รัชกาลที่ 9 ทรงเลี้ยงอีกด้วย
เรื่องราวที่ประทับใจที่สุดเกี่ยวกับแมวไทยที่เคยเลี้ยง
จริงๆ เรื่องราวประทับใจกับแมวที่เลี้ยงนี่มีหลายเรื่อง แต่ที่ประทับใจที่สุดคือการได้เห็นวินาทีแรกที่แมวเกิดและคลอดออกมาในบ้านของเรา มันเป็นความรู้สึกที่เราไม่เคยเห็น เพราะปกติเวลาเราซื้อแมวมาเลี้ยง ซื้อมาก็ตอนที่เป็นลูกแมวประมาณสี่เดือนแล้ว แต่อันนี้เราได้เฝ้าดูเขาตั้งแต่เขายังอยู่ในท้องแม่ ดูแลเรื่องอาหารการกิน อารมณ์เหมือนเราเป็นแม่แมวเอง มันเป็นความประทับใจเล็กๆ ที่เห็นท้องแม่แมวที่เริ่มโตขึ้นเรื่อยๆ คอยนับวันคลอดว่าจะต้องคลอดเมื่อไหร่ และพอคลอดออกมาได้อย่างปลอดภัย เห็นพัฒนาการเขาเติบโตขึ้น จนเกิดเป็นความผูกพันที่ผู้เพาะพันธุ์ตัวน้อยๆ คนหนึ่งอย่างเราประทับใจมากจริงๆ
ประกวดแมวไทยแล้วได้รางวัลใหญ่อะไรมาบ้าง
รางวัลแห่งความภาคภูมิใจและเป็นเกียรติเป็นมงคลที่สุดของผู้เพาะพันธุ์ไทยคือถ้วยพระราชทานฯ ซึ่งในปีที่ผ่านมาบ้านไทยวิฬาร์ของเราประกวดได้ถ้วยพระราชทานของพระราชินีในรัชกาลที่ 9 ถ้วยพระราชทานของเจ้าฟ้าหญิงจุฬาภรณ์ฯ และถ้วยพระราชทานของในหลวง รัชกาลที่ 10
และอีกหนึ่งงานที่ขอชื่นชมคืองานประกวดแมวสวยตาใสขวัญใจมีโอ เพราะแมวทุกตัวมีโอกาสเท่าเทียมกันหมดไม่ว่าจะเป็นแมวพันธุ์ไทย แมวพันธุ์ต่างประเทศ แมวพันธ์ทาง หรือแม้แต่แมวที่มีข้อบกพร่องหรือพิการ ก็สามารถร่วมประกวดได้หมด เพียงแค่แมวตัวนั้นสุขภาพดี มีความเป็นมิตรดี ถือว่าเป็นการประกวดที่ผู้จัดเปิดโอกาสให้คนที่รักแมวได้ร่วมกิจกรรมกัน และถือเป็นการประกวดที่สนับสนุนให้ผู้เลี้ยงดูแลแมวตัวเองจากที่ดีอยู่แล้วให้ดียิ่งๆ ขึ้นไป
วงการแมวไทยเป็นอย่างไรในปัจจุบัน
ต้องบอกว่าสิ่งที่น่าเศร้าของวงการแมวไทย คือ แมวไทยหลายๆ สายพันธุ์ได้ถูกต่างชาตินำไปขึ้นทะเบียนและกำหนดมาตราฐานสายพันธุ์เอง เช่น แมววิเชียรมาศ (Siamese cat) หน้าต้องเล็กและแหลม แมวโคราช (Korat) ตาต้องกลมจมูกต้องบี้ แต่แมววิเชียรมาศและโคราชแท้ๆ ในประเทศไทยที่เป็นถิ่นกำเนิดของสายพันธุ์ที่เขานำไปกำหนดมาตราฐานสายพันธุ์นั้นกลับกลายเป็นแมวที่ไม่ตรงตามมาตราฐาน (ของเขา) ไปเสียอย่างนั้น มันเป็นเรื่องที่เจ็บปวดสำหรับแมวไทยที่ถูกกำหนดมาตรฐานโดยต่างชาติ ทำให้รู้สึกเหมือนถูกต่างชาติมาสอนเราให้พูดภาษาไทยก็ไม่ปาน
แต่ก็ยังพอมีหวังสำหรับสายพันธุ์ศุภลักษณ์ที่ทางผู้เพาะพันธ์และอนุรักษ์แมวไทยได้ร่วมมือร่วมใจผลักดันการขึ้นทะเบียนกับสมาคมที่เป็นที่ยอมรับในสากลซึ่งถ้าสำเร็จแมวศุภลักษณ์จะเป็นแมวไทยสายพันธุ์แรกที่ขึ้นทะเบียนและกำหนดมาตราฐานโดยคนไทยอิงตามสมุดข่อยโบราณของไทย
มีเคล็ดลับดูแลแมวอย่างไร
โดยปกติแล้วเราจะพยายามสังเกตและใส่ใจแมวให้มากและพิถีพิถันเรื่องการให้อาหาร โดยหลักๆ เราให้อาหารน้องแมวในบ้านด้วยอาหารเปียกแมวมีโอแบบกระป๋อง ซึ่งเห็นได้ชัดว่าอาหารเปียกของยี่ห้อมีโอจะเนื้อแน่นกว่าเจ้าอื่น บางทีก็ผสมและสับเปลี่ยนกับอาหารเม็ดมีโอ โกลด์ ด้วยเหมือนกัน ซึ่งเราให้แล้วก็เห็นว่าน้องแมวที่บ้านทุกตัวก็แข็งแรงร่าเริง และที่สำคัญคือขนมีสุขภาพดี จับแล้วรู้สึกนุ่มมาก
คิดอย่างไรกับปัญหาแมวไทยที่ลดน้อยลงและใกล้จะสูญพันธุ์
โดยส่วนตัวคิดว่าถ้าภาครัฐและเอกชนช่วยประชาสัมพันธ์และสนับสนุนแมวไทยมากกว่านี้ก็คงจะดี เพราะตอนนี้มีกลุมคนรักแมวไทยกำลังมุ่งหน้าเพื่อเพาะพันธุ์แมวไทยให้คงอยู่ต่อไป เลยอยากให้เราช่วยกันเป็นกระบอกเสียงให้ทุกคนเห็นถึงความสำคัญ เพราะแมวไทยนั้นเป็นมรดกของชาติและเป็นมรดกของชาติที่ยังมีลมหายใจด้วย
ทุกวันนี้ชาวต่างชาติชื่นชอบแมวไทยมาก บางคนยอมซื้อแมวไทยเป็นแสน แต่เราเองกลับไม่เห็นคุณค่าของแมวไทยเท่าที่ควรเลย ดังนั้นถ้ามีการประชาสัมพันธ์เพิ่มได้ก็น่าจะเป็นเรื่องที่ดี โดยอย่างของทางมีโอที่จัดงานประกวดทั้งในห้างหรือศูนย์ประชุมต่างๆ นี่ก็ดีมาก เพราะทำให้คนทั่วไปที่มาในงานได้เห็นว่าแมวไทยเมื่ออยู่บนเวทีแล้ว….
เขาก็สวยและมีคุณค่าไม่แพ้แมวจากต่างประเทศเลย
