หนึ่งในความสามารถของสุนัขที่โดดเด่นมากคือเรื่องของการดมกลิ่น
ดังนั้นจึงอย่าแปลกใจที่เราได้เห็นสุนัขทำหน้าที่คอยดมกลิ่นตามที่ต่างๆ อยู่เสมอ ซึ่งอาชีพสุนัขดมกลิ่นหรือ Detection Dog นั้นเป็นอาชีพที่เรียกได้ว่าน้องหมาได้โชว์ศักยภาพด้านการดมกลิ่นออกมาอย่างเต็มประสิทธิภาพจริงๆ
จริงๆ แล้วสุนัขมีจมูกที่ไวมาก เพราะโพรงจมูกสุนัขมีเซลล์รับกลิ่นเยอะกว่าในมนุษย์มาก ทำให้สุนัขดมกลิ่นได้ดีกว่ามนุษย์ถึง 20-40 เท่า นั่นจึงทำให้สุนัขจึงทำหน้าที่เกี่ยวกับการตรวจจับกลิ่นได้อย่างดีเยี่ยม สุนัขดมกลิ่นทำหน้าที่หลักๆ คือ คอยดมกลิ่นหาวัตถุระเบิด ยาเสพย์ติด และสิ่งผิดกฎหมายต่างๆ โดยออกปฏิบัติการทั้งในเขตชุมชนที่มีคนหนาแน่น เช่น จัตุรัสกลางเมือง หรือสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคง เช่น รัฐสภา รวมไปถึงในสนามบิน และอีเว้นต์ใหญ่ต่างๆ เช่น ในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกก็มีการใช้สุนัขดมหาระเบิดด้วยเช่นกัน
แม้จะฟังดูเป็นงานง่าย แต่จริงๆ แล้วสุนัขดมกลิ่นจำเป็นต้องถูกฝึกอย่างเข้มข้นไม่ต่างจากสุนัขตำรวจเลย โดยสุนัขดมกลิ่นส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 1-3 ปี มีนิสัยเข้มแข็งและไม่ตื่นตระหนกเมื่อเจอเสียงดัง โดยหลักๆ แล้วสุนัขดมกลิ่นยาเสพย์ติดและสุนัขดมกลิ่นระเบิดจะมีวิธีการฝึกที่แตกต่างกันดังนี้
สุนัขดมกลิ่นระเบิดจะถูกฝึกให้รู้จักและจดจำกลิ่นวัตถุระเบิด จากนั้นก็จะให้สำรวจและฝึกว่าหากในกล่องหรือพื้นที่ใดมีระเบิดให้นั่งลง เมื่อทำตามขั้นตอนถูกต้องแล้วก็จะได้รับขนมหรือของเล่นเป็นรางวัล โดยฝึกซ้ำๆ หลายร้อยครั้ง จนกระทั่งสุนัขเกิดความชำนาญ
ส่วนการฝึกสุนัขดมกลิ่นยาเสพย์ติดนั้นใช้วิธีซ่อนยาเสพย์ติดไว้โดยใช้ผ้าเช็ดตัวสีขาวห่อ จากนั้นครูฝึกจะใช้ผ้าเช็ดตัวสีขาวนี้เล่นชักคะเย่อกับสุนัข ซึ่งเป็นสิ่งที่สุนัขชอบมาก แล้วสุนัขก็จะเริ่มจดจำว่ากลิ่นยาเสพย์ติดในผ้าเช็ดตัวคือกลิ่นของเล่นชิ้นโปรด จากนั้นครูฝึกก็จะซ่อนผ้าเช็ดตัวที่มีกลิ่นยาเสพย์ติดให้สุนัขได้ลองหา แล้วสุนัขก็จะเข้าใจว่าการหายาเสพย์ติดคือการตามหาของเล่นชิ้นโปรดของพวกเขานั่นเอง
สายพันธุ์สุนัขที่เหมาะกับการเป็นสุนัขดมกลิ่นคือสุนัขพันธุ์ Labrador Retriever, German Shepherd, Malinois และ Vizsla เพราะนอกจากจมูกดีแล้ว ยังคุ้นชินกับคนโดยธรรมชาติ มีความกระตือรือร้นเรียนรู้ได้ไว และไม่เสียโฟกัสง่ายเหมือนสุนัขพันธุ์อื่น
นอกจากระเบิดและยาเสพย์ติดแล้ว สุนัขดมกลิ่นยังสามารถฝึกเพื่อดมกลิ่นสัตว์ป่าผิดกฎหมาย รวมไปถึงอวัยวะสัตว์ป่าหายาก เช่น งาช้าง นอแรด หรือในบางที่ของต่างประเทศก็มีบริษัทบางแห่งใช้สุนัขเพื่อตรวจจับไรฝุ่นหรือตัวเรือดอีกด้วย
เรียกได้ว่าสมกับความสามารถของพวกเขาที่โดดเด่นในทางด้านดมกลิ่นนี้จริงๆ
