สถานะ : เหลือเพียงแค่ 3 ตัว ในประเทศไทย
เพียงแค่ได้ยินเสียงร้องก็สั่นสะเทือนทั้งวงการดูนกทั่วโลก
ในประเทศไทย นกแต้วแล้วมีทั้งหมด 12 ชนิด ที่หายากที่สุดคือสายพันธุ์นกแต้วแล้วท้องดำ ที่ตอนนี้มีเพียงแค่ 3 ตัว ในประเทศไทยเท่านั้น ทำให้เพียงแค่ได้ยินเสียงร้องอันเป็นเอกลักษณ์ของนกแต้วแล้วท้องดำก็สร้างความตื่นเต้นให้กับวงการอนุรักษ์ไทยแล้ว
นกแต้วแล้วท้องดำ (หรือนกแต้วแร้วท้องดำ เขียนได้ทั้ง 2 แบบ) มีสีหลักๆ เป็นสีน้ำเงินเหลือบฟ้า รูปร่างอ้วนป้อม มีจุดเด่นที่ท้องจะเป็นสีดำ อาศัยอยู่ตามป่าดิบที่ราบต่ำ สูงไม่เกิน 200 เมตรจากน้ำทะเล ในประเทศไทยสามารถพบได้ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาประ-บางคราม (เขานอจู้จี้) จังหวัดกระบี่เพียงแห่งเดียว
นักดูนกทั่วโลกถือว่านกแต้วแล้วท้องดำเป็นนกที่อยากเห็นมากที่สุดของประเทศไทย (Most Wanted) เพราะถือเป็นนกในตำนานหายากถัดจากนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรที่ไม่ปรากฏตัวให้เห็นมากว่า 40 ปีแล้ว อีกทั้งยังถูกจัดให้เป็น 1 ใน 30 สายพันธุ์นกที่สวยงามที่สุดในโลกอีกด้วย โดยนกแต้วแล้วท้องดำพบได้แค่ในประเทศไทยและพม่าเท่านั้น
ในอดีตเมื่อปี พ.ศ.2529 เราเคยพบนกแต้วแล้วท้องดำในไทยกว่า 45 คู่ แต่ในปี พ.ศ. 2540 เหลือเพียงแค่ 9 คู่เท่านั้น สาเหตุหลักมาจากถิ่นที่อยู่อาศัยของนกชนิดนี้ทำลายเนื่องจากป่าที่ราบต่ำเหมาะกับการทำไร่สวนยางพารา อีกทั้งยังอาจถูกดักจับโดยบ่วงดักนกที่มักถูกวางไว้รอบเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าด้วย รวมไปถึงบริเวณสระมรกตที่มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมจำนวนมากก็เกิดเสียงดังวุ่นวายจนทำให้นกย้ายที่อยู่หนี
สถานการณ์ตอนนี้ของนกแต้วแล้วท้องดำในประเทศไทยนับว่าวิกฤติมาก เพราะมีนกเพศผู้ในที่เลี้ยงของกรมอุทยานเพียง 1 ตัว และจากการสำรวจล่าสุดเมื่อวันที่ 9 เมษายน – 3 มิถุนายน พ.ศ. 2562 ที่ผ่านมานี้เอง ทางทีมงานสำรวจได้เปิดเทปเสียงนกแต้วแล้วท้องดำเพื่อฟังเสียงการตอบรับจากนกที่อยู่ในธรรมชาติ พบว่าเป็นนกเพศเมีย 1 ตัว และไม่ทราบเพศอีก 1 ตัว ทำให้เริ่มเกิดความหวังริบหรี่ขึ้นมาว่าอาจจะสามารถปล่อยนกแต้วแล้วท้องดำเพศผู้ไปผสมกับเพศเมียในธรรมชาติเพื่อเพิ่มจำนวนประชากรให้เพิ่มขึ้นได้
เพราะหากเลือกได้ นกแต้วแล้วท้องดำคงอยากเป็นนกธรรมดาที่พบเจอได้ง่ายมากกว่าการเป็นนกหายากที่มีเพียงไม่กี่ตัวอย่างในปัจจุบันนี้
