ถ้าเป็นเรื่องการดมกลิ่น บอกเลยว่าน้องหมาไม่แพ้ใครอย่างแน่นอน
ประสาทการรับรู้กลิ่นถือว่าเป็นประสาทสัมผัสหลักของสุนัขเลยทีเดียว เพราะว่าพวกเขาใช้กลิ่นในการสื่อสาร หาอาหาร ส่งสัญญาณต่างๆ หรือแม้กระทั่งพฤติกรรมทางเพศด้วย โดยความสามารถการดมกลิ่นของสุนัขสูงเหนือกว่าในมนุษย์แบบที่เรียกว่าเทียบไม่ติดฝุ่นเลย
จมูกสุนัขมีเซลล์รับรู้กลิ่นอยู่ประมาณ 300 ล้านเซลล์ ส่วนในมนุษย์มีอยู่แค่ประมาณ 6 ล้านเซลล์เท่านั้น แถมสมองส่วนที่ประมวลผลเรื่องกลิ่นก็มีขนาดใหญ่กว่ามนุษย์เกือบ 40 เท่าเลยทีเดียว ด้วยองค์ประกอบทางกายภาพที่เพียบพร้อมเหล่านี้ทำให้สุนัขมีความไวต่อกลิ่นต่างๆ สูงมาก สุนัขสามารถแยกแยะได้แม้กระทั่งกลิ่นเล็กน้อยที่ปะปนมาในอากาศ ผู้ลักลอบนำยาเสพย์ติดปะปนมากับของกลิ่นแรงอื่นๆ ก็หลอกจมูกน้องหมาไม่ได้ รวมไปถึงนักวิทยาศาสตร์ยังเชื่อว่าสุนัขสามารถดมกลิ่นโรคหรือกลิ่นมะเร็งในผู้ป่วยได้อีกด้วย
ดังนั้นอย่าแปลกใจถ้าเราพาน้องหมาไปที่ใหม่ๆ แล้วพบว่าน้องหมาชอบไปดมฟุดฟิดตามที่ต่างๆ นั่นเป็นเพราะว่าพวกเขากำลังเรียนรู้อยู่ว่าพื้นที่นี้มีอะไรเกิดขึ้นบ้างจากกลิ่นที่อยู่ตามพื้นนั่นเอง
เชื่อกันว่าถ้าเทียบกันแล้ว สุนัขดมกลิ่นได้ดีกว่ามนุษย์ประมานแสนเท่า จมูกสุนัขดีขนาดที่ว่าถ้าเอาน้ำตาลครึ่งช้อนชาละลายในสระว่ายน้ำโอลิมปิก สุนัขก็สามารถได้กลิ่น และที่น่าสนใจกว่านั้นคือนักวิทยาศาสตร์บางคนเชื่อว่าสุนัขสามารถดมกลิ่นแบบสามมิติได้ คือ รูจมูกสองข้างของสุนัขสามารถแยกแยะกลิ่นที่แตกต่างกันแล้วไปประมวลผลที่สมอง ทำให้สุนัขทราบได้ว่ากลิ่นต่างๆ มีตำแหน่งอยู่ตรงไหนรอบตัวบ้าง แบบเดียวกับที่มนุษย์ใช้ตาสองข้างประมวลผลภาพที่สมองแล้วสร้างเป็นภาพสามมิติขึ้นมานั่นเอง
นอกจากกลิ่นแล้ว สุนัขยังสามารถใช้จมูกรับรู้ถึงฟีโรโมนได้ด้วย โดยในจมูกสุนัขจะมีอวัยวะที่มีชื่อว่า Vomeronasal Organ หรือ Jacobson’s Organ ทำให้สุนัขตัวผู้รับรู้ได้ว่าสุนัขตัวเมียตัวไหนกำลังเป็นสัดอยู่ ซึ่งอวัยวะนี้เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมทางเพศของสุนัขเสียเป็นส่วนใหญ่
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าสาเหตุที่สุนัขจมูกดีขนาดนี้ เกิดขึ้นเพราะในสมัยก่อนสุนัขยังคงอาศัยอยู่ในป่า จึงต้องอาศัยจมูกเพื่อให้สามารถดมกลิ่นตามรอยเหยื่อ ค้นหาคู่ หรือรับรู้ถึงกลิ่นของศัตรูเพื่อหลีกหนี ทำให้สุนัขค่อยๆ วิวัฒนาการประสาทสัมผัสส่วนรับกลิ่นเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นอย่างที่เราเห็นในทุกวันนี้
ในตอนนี้มีการใช้สุนัขดมกลิ่นเพื่อช่วยเหลืองานต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเก็บกู้ระเบิด ค้นหาคนหาย หรือยาเสพย์ติด แต่บางคนก็เชื่อว่าความสามารถการดมกลิ่นของสุนัขยังสามารถพัฒนาไปได้ไกลกว่านี้ ไม่แน่ว่าในอนาคตถ้าเราเข้าใจเกี่ยวกับการดมกลิ่นสุนัขมากขึ้น อาจจะได้เห็นสุนัขที่สามารถดมกลิ่นเพื่อตรวจหาอะไรที่เราคาดไม่ถึง เช่น โรคต่างๆ หรืออาการชัก ก็เป็นได้
